پیچ‌خوردگی مچ پا آسیبی است که زمانی رخ می‌دهد که مچ پا به شکلی ناصحیح بچرخد، بپیچد یا بغلتد. این وضعیت باعث پارگی رباط می‌شود ، رباط‌ ها یا همان نوارهای بافتی سفتی هستند که به استخوان‌های مچ پا کمک می‌کنند که در کنار هم بمانند.

رباط‌ ها به پایداری مفاصل کمک کرده و مانع از حرکت بیش از اندازه آن‌ها می‌شوند. پیچ خوردگی مچ پا زمانی رخ می‌دهد که نیرویی بیش از دامنه حرکت طبیعی رباط‌ ها به آن‌ها وارد شود. در اکثر پیچ‌خوردگی‌های مچ پا، آسیب به رباط‌ های طرف بیرونی مچ پا وارد می‌شود.

نحوه درمان پیچ‌خوردگی و درد مچ پا به شدت آسیب بستگی دارد. اگر چه خوددرمانی و داروهای مسکن بدون نسخه می‌توانند در مراحل اولیه مفید باشند، اما برای تکمیل درمان و بهبودی کامل پارگی تاندون مچ پا استفاده از فیزیوتراپی ضروری است.

بعضی پیچ‌خوردگی‌های مچ پا آسیب‌هایی جزئی هستند که با درمان ناچیزی بهبود می‌یابند، البته موارد شدیدی هم وجود دارد. پیچ‌خوردگی‌های مچ پا سه درجه دارند، که بر مبنای میزان آسیب وارده به رباط‌ها تعیین می‌شوند، این درجات عبارتند از:

۱- درجه ۱: این نوع پیچ خوردن پا خفیف بوده و تنها باعث می‌شود رباط‌ ها کمی کشیده شوند. فرد دچار شده به پیچ‌خوردگی درجه ۱ قدری احساس درد داشته و ممکن است کمی هم تورم داشته باشد.

۲- درجه ۲: در اینجا شدت پیچ خوردگی مچ پا متوسط بوده و بخشی از رباط‌ها پاره می‌شود، که باعث می‌شود بیمار احساس کنند مفصل مچ پایش شل شده است. مچ پا دردناک شده و تورم و التهاب تاندون مچ پا تا مدتی باقی می‌ماند. قرار دادن وزن بدن بر روی مچ پای آسیب دیده دشوار خواهد بود.

۳- درجه ۳: این شدیدترین نوع پیچ‌خوردگی است که در آن یک رباط مچ پا به طور کامل پاره می‌شود. مفصل مچ پا بسیار دردناک شده و به شدت ورم می‌کند. فرد احساس می‌کند که مچ پایش شل و ناپایدار شده و گاهی اوقات در اوائل آسیب‌دیدگی نمی‌تواند هیچ مقداری از وزن بدنش را بر روی مچ پای آسیب دیده قرار دهد.

علائم و نشانه ها

نشانه‌ها و علائم پیچ‌ خوردگی پا عبارتند از:

•    درد، خصوصاً هنگامی که وزن بدن را روی مچ پای درگیر قرار می‌دهید

•    تورم و گاهی کبودی

•    محدود شدن دامنه حرکت

بعضی از افراد در هنگام بروز آسیب یک صدا یا حالت «تق» را شنیده یا احساس می‌کنند.
اگر مچ پایتان درد و تورم داشته و احتمال می‌دهید که پیچ‌خورده است، به یک پزشک یا یک فیزیوتراپ مراجعه کنید. هر چند که ممکن است تنها به خوددرمانی نیاز داشته باشید، اما بهتر است با یک فیزیوتراپ صحبت کنید و ببینید که آیا نیاز است مچ پایتان ارزیابی شود. در صورت شدید بودن نشانه‌ها و علائمتان، امکان دارد که استخوانی از مچ یا ساق پایتان شکسته باشد.در صورتی که شما نیز از علائم علت پارگی تاندون مچ پا رنج می‌برید، احتمالاً باید به دنبال روش‌هایی برای درمان این مشکل خود باشید.

علت ها و دلایل
اکثر پیچ خوردگی مچ پا زمانی رخ می‌دهند که افراد سریع‌تر یا بیشتر از حد طبیعی چرخیده یا رو مچ پای خود می‌پیچند. در مواردی نیز مچ پا به سمت داخل می‌غلتد و روی پهلویش قرار می‌گیرد که این باعث می‌شود رباط‌های متصل کننده مچ به استخوان‌های ساق پا آسیب ببینند و علت درد مچ پا می باشد . برای آسیب‌دیدگی مچ پا، لزوماً نیازی نیست که در حال انجام بازی سخت و خشنی باشید، زیرا پیچ‌خوردگی مچ پا می‌تواند تنها با برداشتن یک قدم به شکلی ناشیانه یا به هم خوردن تعادل روی پله‌ها نیز اتفاق بیفتد.

شایع‌ترین نوع پیچ‌خوردگی مچ پا، پیچ‌خوردگی به طرف داخل  یا پیچ‌خوردگی رباط خارجی نام دارد. در این نوع پیچ‌خوردگی، مچ پا طوری می‌چرخد که کف پا رو به داخل قرار می‌گیرد، و باعث می‌شود که رباط‌های طرف بیرونی مچ پا دچار کشیدگی شده و شاید هم آسیب ببینند.

به نوعی از پیچ‌خوردگی که در آن مچ پا به طرف مخالف می‌چرخد، یعنی طوری که کف پا رو به بیرون قرار می‌گیرد، پیچ‌خوردگی رباط میانی گفته می‌شود. در این وضعیت رباط‌های قرار گرفته در طرف داخلی مچ پای فرد آسیب می‌بینند. پیچ‌خوردگی‌های رباط میانی نسبتاً به ندرت رخ می‌دهند.

اگر مچ یک پایتان مکرراً دچار پیچ‌خوردگی می‌شود یا اینکه درد مچ پایتان بیش از ۴ تا ۶ هفته طول بکشد، امکان دارد به عارضه پیچ‌خوردگی مزمن دچار شده باشید. این نوع پیچ‌خوردگی دائمی با انجام فعالیت‌هایی که نیازمند پیچاندن یا چرخاندن مچ پا هستند، مانند دویدن، رقصیدن یا ورزش کردن، بدتر شده و شدت می‌یابد.

کنترل پیچ‌خوردگی مچ پا در خانه

#استراحت: مفصلتان را استراحت دهید تا بهبود پیدا کند. به شکل و ترتیبی که به شما آموزش داده می‌شود فعالیت‌های عادی‌تان را از سر بگیرید.


#یخ: یخ به کاهش درد و تورم کمک می‌کند. یخ همچنین می‌تواند از آسیب رسیدن به بافت جلوگیری کند. از یک کیسه یخ استفاده کرده یا تکه‌های یخ خورد شده را در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید. کیسه یخ را در یک حوله قرار دهید و آن را هر ساعت به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی رباط آسیب‌دیده قرار دهید. تا زمانی که برای شما تعیین شده از یخ استفاده کنید.

#کمپرس: از فیزیوتراپیست  خود بپرسید که آیا نیاز هست که دور رباط آسیب‌دیده‌تان یک بانداژ الاستیک یا قوزک بند طبی ببندید. زیرا یک بانداژ الاستیک از ناحیه آسیب دیده محافظت کرده و همچنین با کم کردن تورم و حرکت به بهبود مفصلتان کمک می‌کند. از بانداژ تا زمانی که به شما گفته شده استفاده کنید.

#بالا_بردن: در هر فرصتی که توانستید مچ پای آسیب‌دیده را بالاتر از سطح قلبتان نگه‌دارید. این کار به کاهش یا محدود کردن تورم کمک می‌کند. برای بالا بردن مچ پایتان آن را روی چند بالش قرار دهید.

معمولاً از آنجا که راه رفتن با یک مچ پای پیچ‌خورده می‌تواند دردناک باشد، تا زمانی که درد فروکش کند به استفاده از چوب زیر بغل نیاز خواهید داشت. همچنین ممکن است فیزیوتراپیست به شما توصیه کند که از یک ابزار پلاستیکی متحرک  مانند یک اسپلینت استفاده کنید.

در کل، هدف فیزیوتراپیست برگرداندن شما به نقش‌هایی است که پیش از آسیب‌دیدگی در خانه، محل کار و اجتماع به عهده داشتید. بدون توان‌بخشی کافی و مناسب امکان بروز مشکلاتی جدی (مانند کاهش دامنه حرکت، درد و تورم مزمن، و ناپایداری مفصل) وجود دارد که می‌توانند توانایی شما برای انجام فعالیت‌های عادی‌تان را به شدت کاهش دهند.